Problem niedożywienia u chorych z rakiem płuca poddanych chemioterapii

27.11.20

W jednym z ostatnich badań oceniano stopień odżywienia w grupie 465 chorych z rakiem płuca [1]. Oceny dokonywano w oparciu o standardowy kwestionariusz PG-SGA stosowany do analizy odżywienia pacjentów. Stan odżywienia analizowano przed chemioterapią oraz po 4 kursach leczenia. W grupie było 51,8% mężczyzn i 48,2% kobiet, średnia wieku wynosiła 60,2 lat.

Niedożywienie przed rozpoczęciem leczenia stwierdzono aż u 77% chorych: u 11,4% w stopniu znacznym i u 65,6% w stopniu średnim. Po 4 kursach chemioterapii ponowna ocena wykazała cechy niedożywienia u 87,7% chorych: u 33,8 w stopniu znacznym i u 52,9% w stopniu średnim. Tak znaczące obniżenie stanu odżywienia było wynikiem wystąpienia powikłań związanych z chemioterapią.
Autorzy publikacji zauważają, że niezbędne jest zwrócenie baczniejszej uwagi na stan odżywienia chorych z zawansowanym rakiem płuca przed rozpoczęciem leczenia i stosowanie wsparcia żywieniowego (suplementacji żywieniowej).
W innym badaniu ocenie poddano wpływ stanu odżywienia na wyniki leczenia przerzutowego raka nie drobnokomórkowego płuca poddanych chemioterapii I-szego rzutu [2]. Ocenę stanu odżywienia prowadzono w oparciu o prognostyczny indeks żywieniowy Onodera, który określa nie tylko stopień odżywienia w oparciu o poziom albuminy, ale także stan odporności immunologicznej w oparciu o liczbę limfocytów [3]. Wzór do obliczania PNIO (Prognostic Nutritional Index Onoder’s) jest prosty i łatwy do zastosowania:
PNIO: 10x[poziom albuminy g/dL) + 0,005 x całkowita ilość limfocytów w mm3]

Badaniem objęto 333 chorych. Analiza obejmowała wpływ stanu odżywienia na odpowiedź na chemioterapię. U chorych z wysokim indeksem PNIO stwierdzono lepszą odpowiedź na leczenie, co skutkowało dłuższym przeżyciem całkowitym oraz okresem wolnym od wznowy. Badanie to potwierdza wcześniejsze wyniki, opublikowane w 2018 roku, analizujące stopień odżywienia 220 chorych z rakiem drobnokomórkowym przed chemioterapią opartą w pierwszej linii o cisplatynę [4].

Stwierdzono, że odpowiedź na chemioterapię była znacząco związana ze stopniem odżywienia ocenianym indeksem PNIO. U chorych z wysokim indeksem wynosiła ona 93,3%, ze średnim 82% i niskim – 69,2%. Obserwowano także zróżnicowany odsetek powikłań toksycznych, wynoszący w tych grupach odpowiednio 5,8%, 21,3% i 25,6%. Różnice dotyczyły też proporcjonalnie okresu wolnego od wznowy i całkowitej długości przeżycia, które były najlepsze u chorych bez cech niedożywienia. W podsumowaniu autorzy stwierdzają, że u chorych z tym typem nowotworu indeks PNIO < 40 związany był z gorszą tolerancją na chemioterapię i gorszym rokowaniem.
Wyniki tych badań potwierdza następne ostatnio opublikowana praca dotycząca raka niedrobnokomórkowego płuca [5]. W badaniu tym uczestniczyło 358 chorych w stopniu IIIB, u których leczenie opierało się na radioterapii i chemioterapii z cisplatyną. Wykazało, że niezależnym czynnikiem rokowniczym w analizie wieloczynnikowej zarówno w odniesieniu do całkowitej długości życia jak i okresu wolnego od wznowy nowotwory był indeks PNIO. U chorych z PNI ≤ 40,5 rokowanie było gorsze aniżeli u chorych z PNI > 40,5.

Wszystkie te badania zwracają uwagę na wagę prawidłowego odżywienia przed rozpoczęciem leczenia systemowego (chemioterapia) u chorych z nowotworami płuca. Ponieważ badania wykazały zdecydowaną korzyść u chorych z indeksem PNIO > 40, co świadczy o prawidłowym stanie odżywienia i dobrej odporności immunologicznej, należy dążyć do poprawy stanu odżywienia pacjentów w okresie poprzedzającym terapię.

Opracowanie:
dr hab. n. med. Tomasz Jastrzębski, prof. ndzw. GUMed
Klinika Chirurgii Onkologicznej
Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku