Menu

Zapobieganie niedożywieniu i wyniszczeniu w chorobie nowotworowej

Zaburzenia odżywiania w chorobie nowotworowej zależą od wielu czynników. Niektóre wynikają z blokowania, przez rozwijający się nowotwór, naturalnej drogi przyjmowania pokarmów (w przypadkach guzów gardła i krtani, raka przełyku, raka żołądka, oraz nowotworów jelita grubego), inne z ogólnego zaawansowania choroby.

Niedożywienie spowodowanie niedrożnością układu pokarmowego

W przypadku niedożywienia spowodowanego niedrożnością układu pokarmowego należy jak najszybciej wykonać zabieg operacyjny, który przywróci drożność i możliwość normalnego przyjmowania pokarmów.

Do takich zabiegów należą: założenie przetok żywieniowych dojelitowych i dożołądkowych, protez rozszerzających zakładanych w zwężone przez guz nowotworowy miejsce w przełyku, zespolenia omijające przeszkodę (np. zespolenie żołądkowo-jelitowe przy naciekaniu dwunastnicy przez guz głowy trzustki) oraz zabiegi przywracające drożność przewodu pokarmowego poprzez wyprowadzenie jelita na powłoki jamy brzusznej (stomia) powyżej miejsca zwężenia (na przykład w przypadkach guza odbytnicy).

Dzięki tym metodom zapobiega się powstaniu niedożywienia, zachowując dla pacjenta możliwość odżywiania się naturalną drogą przez przewód pokarmowy.

Brak apetytu

Co jednak robić w sytuacji, gdy pacjent pomimo tego, że spożywa posiłki traci wagę ciała, chudnie, ma zaniki mięśniowe, coraz słabiej się czuje ? Problemy z odżywianiem nie zawsze wynikają z samego zaawansowania choroby nowotworowej. Często przyczyną niedożywienia jest brak apetytu będący skutkiem obniżeniem nastroju lub wręcz depresją spowodowaną diagnozą nowotworu oraz pobytem w szpitalu. W takiej sytuacji należy ocenić, czy ilość i jakość pokarmów przyjmowanych pokarmów jest wystarczająca.

W przypadku, gdy niedożywienie u pacjenta wynika z braku apetytu można i trzeba zastosować wspomaganie żywieniowe w postaci suplementacji za pomocą doustnych preparatów białkowo-kalorycznych. Niezależnie od tego niezbędna może okazać się pomoc psychologa. Ważne jest także, a może przede wszystkim, wsparcie ze strony bliskich, rodziny oraz przyjaciół.

Niedożywienie będące wynikiem przyjmowania leków

Często zapomina się, że znaczącą przyczyną zaburzeń w przyjmowaniu pokarmów są dolegliwości bólowe lub skutki uboczne przyjmowanych leków przeciwbólowych. Przykładowo morfina może powodować zaburzenia ruchomości jelit, zaparcia, co ma wpływ na brak apetytu i postępujące niedożywienie chorego. Niezbędne jest całościowe, wielowątkowe podejście do leczenia pacjenta z chorobą nowotworową, obejmujące nie tylko spodziewane korzyści z zastosowanego leczenia onkologicznego, ale również uwzględniające jego skutki uboczne i zaplanowanie oraz wdrożenie odpowiedniego postępowania zapobiegawczego.

Niedożywienie w zaawansowanej chorobie nowotworowej

Inną sytuacją w zakresie niedożywienia jest wyniszczenie nowotworowe związane nie z brakiem możliwości przyjmowania pokarmów, a ze znacznym stopniem zaawansowania samej choroby. Wówczas należy wdrożyć odpowiednie leczenie żywieniowe oparte w pierwszej kolejności o preparaty doustne.

W przypadku gdy to nie wystarczy, gdy zaopatrzenie organizmu w substancje energetyczne, witaminowe, mikroelementowe i białkowych dalej jest zbyt niskie niezbędne jest włączenie żywienia pozajelitowego – dożylnego (parenteralnego).

Żywienie pozajelitowe, w odróżnieniu od żywienia drogą naturalną, wymaga stałego, regularnego monitorowania parametrów żywieniowych we krwi. Należy m.in. kontrolować poziom glukozy, jonów potasu i sodu, funkcje nerek i wątroby. W związku z tym należy ocenić wskazania i przeciwwskazania do wprowadzenia takiej formy żywienia. Wskazaniem jest zakwalifikowanie pacjenta do dalszego leczenia, takiego jak zabieg operacyjny, chemioterapia czy radioterapia.

W tym przypadku żywienie pozajelitowe przed leczeniem pozwala na poprawę stanu ogólnego pacjenta i przygotowuje go metabolicznie do leczenia. Często pacjent jest kwalifikowany do chemioterapii, którą można podawać przez port naczyniowy zakładany do dużych żylnych naczyń centralnych (jak żyła szyjna wewnętrzna, żyła podobojczykowa) wtedy można podawać dożylne preparaty żywieniowe wykorzystując ten sam port. Jednak nie wszystkie porty naczyniowe się do tego nadają. Dlatego też przed założeniem lekarz powinien uwzględnić całościowo planowane postępowanie uwzględniając ewentualną potrzebę odżywiania dożylnego.

U chorych bardzo wyniszczonych (postępująca kacheksja nowotworowa) leczenie żywieniowe drogą dożylną często może być jedyną możliwą formą wspomagania żywieniowego. Trzeba przy tym pamiętać, że im gorszy stan ogólny, tym częstsze i bardziej nasilone są potencjalne powikłania związane z żywieniem pozajelitowym, co wymaga od lekarzy stałego monitorowania sytuacji.


» powrót na początek strony

Menu działu dla pacjenta

Obserwuj Onkonet na Facebooku

NU-MED Onkologia

reklama Grupa NU-MED

Grupa NU-MED to wyspecjalizowane placówki, w których diagnozujemy i leczymy pacjentów z chorobami nowotworowymi. Leczenie odbywa się w ramach kontraktu z NFZ. Zobacz więcej informacji.

Onkodiag – medycyna spersonalizowana w onkologii

reklama Onkodiag

Badania oparte na wnikliwej analizie tkanek pochodzących z nowotworu oraz krążących we krwi komórek nowotworowych:

  • Trublood – nieinwazyjna biopsja z analizą pod kątem diagnozy, rokowań i teranostyki
  • Celldx – głęboka analiza genomiczna nowotworu – badanie skuteczności terapii
  • Exacta – pełna analiza nowotworu uwzględniająca genomikę, immunohistochemię, immunocytochemię i chemowrażliwość żywych komórek. Badanie zaprojektuje najbardziej skuteczne leczenie
  • Chemoscale – badanie chemowrażliwości leków cytostatycznych
  • Cancertrack – monitorowanie efektów leczenia na podstawie cell-free DNA