Menu

Jak najlepiej przygotować pacjenta do zabiegu operacyjnego?

Dla każdego informacja, że jest się chorym na chorobę wymagającą leczenia operacyjnego, a szczególnie w obrębie jamy brzusznej czy klatki piersiowej jest olbrzymim szokiem. Świadomość choroby często nie pozwala skupiać się na codziennych czynnościach, paraliżuje normalną aktywność, jest przyczyną braku apetytu. Powoduje potężny stres, który wpływa na normalne fumkcjonowanie organizmu. I często w tym stanie potrzeba poddać się operacji.

Zabieg operacyjny jest olbrzymim stresem dla organizmu. Po zabiegu mogą wystąpić powikłania, związane zarówno z samym zabiegiem jak i z chorobami współistniejącymi, obecnymi już przed zabiegiem. Można starać się im przeciwdziałać, wykorzystując czas pomiędzy wstępną diagnozą a terminem operacji, który wynosi zazwyczaj 2-4 tygodnie.

Stres, jak udowodniono, wpływa na stopień odżywiania i może w krótkim czasie doprowadzić do poważnych zaburzeń metabolicznych (katabolizm), które mogą mieć bezpośredni wpływ na powikłania około i pooperacyjne. U chorych niedożywionych (i waga nie ma z z tym nic wspólnego!) częściej dochodzi do infekcji rany operacyjnej, problemów z gojeniem się zespoleń w obrębie przewodu pokarmowego, infekcji dróg oddechowych i wielu innych.

A trzeba mieć na uwadze, że powikłania infekcyjne zmniejszają siły odpornościowe organizmu, które powinny być wykorzystywane na proces gojenia! Poza tym u chorych z nowotworami leczenie powikłań wydłuża czas pomiędzy zabiegiem operacyjnym a leczeniem uzupełniającym, jakim jest często chemioterapia, która sama w sobie jest następnym stresem dla organizmu.

Co można zrobić, żeby jak najlepiej wykorzystać czas do zabiegu i przygotować do niego jak najlepiej pacjenta?

Pierwszym zadaniem jest określenie stanu ogólnego. To pojęcie jest bardzo szerokie, ale warunkuje często możliwości leczenia, zakres wykonywania zabiegu, kwalifikację do leczenia – czy będzie to leczenie radykalne czy paliatywne. Na ocenę tego stanu wpływają takie czynniki jak stan odżywienia, wydolność krążeniowa, wydolność oddechowa, choroby współistniejące, wiek, alergie, infekcje, wydolność nerek i wątroby, palenie papierosów, choroba alkoholowa i inne.

Analizując poszczególne stany chorobowe, które mogą być potencjalnym źródłem powikłań związanych z zabiegiem operacyjnym i znieczuleniem, należy mieć przede wszystkim na uwadze:

  • wydolność układu oddechowego. Może być ona upośledzona u osob palących, w przebiegu chorób prowadzących do upośledzenia powietrzności płuc, takich jak:
    • choroba astmatyczna
    • sarkoidoza płuc
    • POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc)
    • zmiany zapalne płuc i oskrzeli
    • niedodma
    • rozedma
  • wydolność układu sercowo-naczyniowego. Do najczęstszych chorób, które mogą być przyczyną różnych powikłań, należą:
    • choroba wieńcowa
    • przebyty zawał mięśnia piersiowego
    • zaburzenia rytmu serca
    • miażdżyca naczyń szyjnych
    • nadciśnienie tętnicze
    • choroba zakrzepowa naczyń kończyn dolnych
    • żylaki kończyn dolnych
  • choroby układu moczowego:
    • nawracające infekcje pęcherza moczowego i dróg moczowych
    • niewydolność nerek
  • choroby układu pokarmowego:
    • choroby wątroby i dróg żółciowych:
      • marskość
      • kamica dróg żółciowych
      • kamica dróg żółciowych
      • choroby spichrzeniowe prowadzące do niewydolności wątroby
    • choroby trzustki: zapalenie trzustki
    • choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
    • przebyte wcześniej zabiegi w obrębie jamy brzusznej

Nie należy zapominać takže o współistniejących chorobach metabolicznych, do których należą:

  • nadczynność lub niedoczynność tarczycy
  • cukrzyca
  • choroby nadnerczy (np. pheochromocytoma)

a także innych stanach chorobowych, które mogą mieć ważny wpływ na zabieg operacyjny i przebieg leczenia, takich jak zaburzenia układu krzepnięcia czy cechy niedożywienia.

Co można zrobić dla poprawy przygotowania do stresu, jakim jest znieczulenie i zabieg operacyjny w zakresie „samopomocy“:

  • zaprzestać palenia papierosów (całkowicie i od razu)
  • zadbać o poprawę stanu odżywienia, także w sytuacji gdy pacjent nie ma cech niedożywienia
  • rozpocząć ćwiczenia oddechowe w celu poprawy wydolności oddechowej
  • zaopatrzyć się w podkolanówki lub pończochy uciskowe, które pozwolą na ograniczenie zaburzeń krążenia w czasie, gdy będzie ograniczona ruchomość
  • w przypadku występowania chorób takich jak nadczynność tarczycy, cukrzyca – wskazana jest konsultacja lekarza prowadzącego dotychczasowe leczenie
  • należy zaopatrzyć się we wszystkie leki przyjmowane doustnie na czas planowanego pobytu w szpitalu
  • czas do zabiegu to czas, w którym należy wyleczyć wszystkie istniejące infekcje (infekcje układu moczowego, zmiany zapalne płuc, zmiany zapalne jamy ustnej: zęby!!! – wizyta u stomatologa
  • w przypadku współistnienia chorób sercowo-naczyniowych ( choroba wieńcowa, niewydolnośc układu krążenia, zaburzenia rytmu serca, rozrusznik seca, przyjmowanie leków obniżających krzepliwość krwi lub choroba przebiegająca z zaburzeniami krzepliwości krwi ) – należy skonsultować się z kardiologiem lub lekarzem prowadzącym leczenie
  • jeśli istnieje jakikolwiek inny stan chorobowy lub cokolwiek wzbudza w stanie naszego zdrowia niepokój – należy mówić o tym wszystkim lekarzom, a w szczególności chirurgowi, który będzie operował oraz anestezjologowi, który będzie znieczulał

W chwili rozmowy z lekarzem pacjent nie zawsze wszystko może przywołać z pamięci, dlatego najlepiej zagadnienia i sprawy, o których chce się porozmawiać, informacje o wszystkich naszych dolegliwościach, chorobach itp. zapisać sobie na kartce przed tą rozmową. Warto napisać także informację dla lekarza o alergiach, uczuleniach, objawach ubocznych, które mogły się zdarzyć w trakcie wcześniejszego leczenia innych chorób oraz wszystkich przyjmowanych lekach.

Jakie stany chorobowe mogą być przyczyną odłożenia terminu zabiegu i wymagają jak najszybszej konsultacji z lekarzem?

Do takich stanów należą:

  • zawał mięśnia sercowego w okresie krótszym niż 6 miesięcy
  • niewyrównana cukrzyca i jej powikłania
  • niewyrównana nadczynność lub niedoczynność tarczycy
  • choroby infekcyjne, w tym:
    • zapalenie płuc
    • zmiany zapalne jamy ustnej (angina, próchnica zębów)
  • niewyrównane nadciśnienie tętnicze
  • niewydolność mięśnia sercowego
  • nieleczone zaburzenia rytmu serca
  • nieleczona astma
  • przyjmowanie niektórych leków przeciwkrzepliwych
  • opryszczka lub półpasiec
  • poważne powikłania ropne, np. w przebiegu niewydolności krążenia w kończynach dolnych
  • czynna choroba zakrzepowa
  • nie leczona jaskra
  • inne, które mogą doprowadzić do przewidywanych powikłań związanych ze znieczuleniem i zabiegiem operacyjnym

Obowiązkiem lekarza kwalifikującego do zabiegu jest ocena stanu ogólnego pacjenta oraz ocena, czy będzie można wykonać zabieg operacyjny. Powyższe informacje mogą uświadamiać, jak ważny jest ogólny stan zdrowia dla podejmowania takich decyzji. Objawy chorobowe i nie leczone nieprawidłowości w stanie zdrowia nie są jednak jedynie przyczyną, która może odwlec w czasie odpowiednie leczenie, ale pogłębiają istniejące stany chorobowe, doprowadzając do dalszego pogorszenia stanu ogólnego. Należy o tym pamiętać myśląc o poprawie stanu zdrowia u siebie lub swojej rodziny.


Opracowanie:
dr hab med. Tomasz Jastrzębski, prof. ndzw. GUMed

» powrót na początek strony

Obserwuj Onkonet na Facebooku

NU-MED Onkologia

reklama Grupa NU-MED

Grupa NU-MED to wyspecjalizowane placówki, w których diagnozujemy i leczymy pacjentów z chorobami nowotworowymi. Leczenie odbywa się w ramach kontraktu z NFZ. Zobacz więcej informacji.

Onkodiag – medycyna spersonalizowana w onkologii

reklama Onkodiag

Badania oparte na wnikliwej analizie tkanek pochodzących z nowotworu oraz krążących we krwi komórek nowotworowych:

  • Trublood – nieinwazyjna biopsja z analizą pod kątem diagnozy, rokowań i teranostyki
  • Celldx – głęboka analiza genomiczna nowotworu – badanie skuteczności terapii
  • Exacta – pełna analiza nowotworu uwzględniająca genomikę, immunohistochemię, immunocytochemię i chemowrażliwość żywych komórek. Badanie zaprojektuje najbardziej skuteczne leczenie
  • Chemoscale – badanie chemowrażliwości leków cytostatycznych
  • Cancertrack – monitorowanie efektów leczenia na podstawie cell-free DNA