Cytologia na podłożu płynnym - nowa, dokładniejsza metoda szansą na skuteczniejszą walkę z rakiem szyjki macicy

Ministerstwo Zdrowia rozważa możliwość zmiany metody badań cytologicznych. Nowa metoda - cytologia na podłożu płynnym – jest zdaniem Polskiego Towarzystwa Patologów (PTP) dokładniejsza, a jej stosowanie może znacząco pomóc w walce z rakiem szyjki macicy. PTP wniosek w tej sprawie przekazało do ministerstwa jeszcze w 2016 roku.

Badanie cytologiczne wykonywane dotychczasową metodą, stosowaną obecnie w Programie Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy i przeniesieniu go od razu na suche szkiełko. Tak przygotowany preparat trafia do laboratorium i tam jest poddawany ocenie mikroskopowej. Zaletą tej metody jest prostota i niskie koszty. Wadą jest niska czułość, na poziomie 50 - 60 proc (co oznacza, że u 4 do 5 na 10 badanych kobiet nieprawidłowe komórki w szyjce macicy nie zostają wykryte) oraz stosunkowo duży odsetek preparatów złej jakości nie nadających się do badania. W takim przypadku potrzebne jest ponowne pobranie wymazu.

Patolodzy wskazują, że można wprowadzić jako standard lepszą metodę - cytologię na podłożu płynnym (LBC - ang. Liquid-Based Cytology). Wymaz pobierany jest z szyjki macicy za pomocą szczoteczki cytologicznej, której końcówka jest przenoszona do pojemnika ze specjalnym płynem, który zapobiega uszkodzeniu pobranych komórek. Pojemnik zostaje zamknięty i dostarczony do laboratorium. Tam materiał zostaje przeniesiony z pojemnika z płynem przez specjalistyczny aparat na specjalny filtr, gdzie dochodzi do oczyszczenia wymazu z niepożądanych elementów (śluzu, krwinek czerwonych czy bakterii) Na koniec próbka przenoszona jest na szkiełko mikroskopowe i podlega badaniu. Dzięki zastosowaniu LBC powstaje wysokiej jakości preparat zwiększający dokładność badania, skraca się też czas jego oceny, o około 30 do 40%. Badania cytologiczne na podłożu płynnym są od lat refundowane m.in. w Austrii, Francji, Norwegii, Holandii, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i Australii. Istotną zaletą cytologii na podłożu płynnym jest to, że raz pobrany materiał można wykorzystać do dalszych badań, np. w celu sprawdzenia czy zawiera onkogenne szczepy wirusa HPV odpowiedzialnego za powstawanie raka szyjki macicy, bez konieczności wzywania kobiety na dodatkowe badanie. Łączenie badania cytologicznego z badaniem na obecność wirusa HPV jest światowym trendem w profilaktyce onkologicznej.
Zdaniem specjalistów z Polskiego Towarzystwa Patologów Towarzystwa oraz lekarzy onkologów stosowanie cytologii na podłożu płynnym poprawiłoby jakość badań, zwiększając dokładność badania oraz skuteczność wykrywania wczesnych zmian chorobowych, prowadząc tym samym do wzrostu skuteczności leczenia. Pozwoliłoby też na wcześniejsze wykrywanie zmian przednowotworowych, co w konsekwencji mogłoby obniżyć zachorowalność na raka szyjki macicy.

Niezwykle ważne jest, by - niezależnie od metody - kobiety regularnie wykonywały badania cytologiczne. Rak szyjki macicy to jedna z nielicznych chorób onkologicznych, którą można wykryć i wyleczyć jeszcze na bardzo wczesnym etapie, przed przejściem choroby w stadium inwazyjne, w którym szanse na efektywne leczenie są już decydowanie niższe. Jedyne co trzeba zrobić, to wykonywać regularnie badanie cytologiczne.