Lepszy dostęp do leków na raka. Czy wrześniowa lista refundacyjna to przełom?

16.09.2020

Decyzją Ministerstwa Zdrowia od 1 września obowiązuje nowa lista leków refundowanych, poprawiająca dostęp do nowoczesnych leków onkologicznych w Polsce. Wprowadza długo oczekiwane zmiany w dostępie do niektórych terapii onkologicznych, na które pacjenci czekali od lat.

Wskaźnik Oncoindex, który określa poziom dostępności do najnowszych terapii onkologicznych w Polsce, osiągnął kolejny rekordowy wynik. Jednak nadal niedostępne dla pacjentów pozostaje 50 ze 114 terapii lekowych wymienionych w standardach Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO). Zmiany w Polsce postępują zbyt wolno. Wartość Oncoindexu, w stosunku do pomiaru ze stycznia 2020 r. jest lepsza o 4 punkty i wynosi obecnie -63 (gdzie -100 oznacza zupełny brak dostępu do terapii, a poziom 0 – pełną, zgodną z aktualną wiedzą medyczną możliwość leczenia chorych).

Oncoindex - narzędzie do monitorowania dostępu pacjentów onkologicznych do leczenia zgodnego z aktualną wiedzą medyczną stworzone przez Fundację Alivia. Oncoindex wskazuje poziom refundacji leków onkologicznych w Polsce, zarejestrowanych w Europie w ciągu ostatnich 15 lat i zalecanych przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO). Do obliczenia aktualnej wartości Oncoindexu zostało przeanalizowane 114 terapii lekowych, które występują w międzynarodowych wytycznych leczenia chorób nowotworowych. Rok 2020, mimo epidemii koronawirusa, przyniósł znaczącą poprawę dostępu do refundowanych leków onkologicznych. W 18 najbardziej śmiertelnych grupach chorób nowotworowych na 114 terapii lekowych, zarejestrowanych w Europie w ciągu ostatnich 15 lat i wymienionych w standardach ESMO, polscy pacjenci mają pełny, zgodny z europejskimi standardami, dostęp do 31 substancji. To o 8 więcej niż w styczniu. Kolejne 33 terapie są refundowane, ale z ograniczeniami.

Jednak nadal 50 leków nie może być wykorzystanych przez lekarzy onkologów, pomimo że ich stosowanie jest wskazane na bazie aktualnej wiedzy medycznej.

Czy wrześniowa lista refundacyjna to przełom?

Mimo wciąż trwającej epidemii SARS-CoV-2 i związanych z tym problemów, publikacja nowej listy refundacyjnej przyniosła pozytywne informacje dla chorych na raka. Na podstawie danych zbieranych systematycznie w ramach Oncoindexu można wyraźnie stwierdzić poprawę, jednak to wciąż nie jest przełom. W pełnej refundacji jest 27% substancji wskazanych przez europejskie towarzystwo naukowe. W styczniu było to 23%.

Szczególnie cieszą nowe leki dla pacjentów z najbardziej śmiertelnymi typami nowotworów. Od września chorzy na raka płuc mają możliwość leczenia nowymi substancjami, m.in brigatynibem. Pacjenci mają teraz dostęp do 12 z 21 opcji terapeutycznych. Chorujący na nowotwory piersi mogą od września skorzystać z możliwości leczenia abemaciclibem. Dzięki temu mają w sumie dostęp do 6 z 13 terapii występujących w międzynarodowych zaleceniach. Na liście pojawiły się też leki w pełnej refundacji dla pacjentów z białaczką szpikową oraz limfatyczną (ponatinib).

Jesteśmy pełni uznania dla Ministerstwa Zdrowia, a w szczególności dla Ministra Miłkowskiego za decyzje, które przybliżają polskich pacjentów do standardów europejskich, ale wciąż czekamy na przełom. Wiemy, że to trudne wyzwanie. Jednak deklaracja Premiera Morawieckiego o onkologii jako priorytecie rządu, daje nam nadzieję, że zostanie ono zrealizowane - Bartosz Poliński, prezes Fundacji Alivia.

Medycyna pędzi. Polska goni

Systematycznie wzrasta dostępność terapii dla polskich pacjentów. Jednak analiza Oncoindexu wskazuje, że proces refundacji nie nadąża za osiągnięciami medycyny. Tylko od stycznia br. w standardach ESMO, w analizowanych typach nowotworów, pojawiło się aż 13 nowych substancji. Zalecane są kolejne nowe terapie w standardach leczenia raka piersi czy prostaty, a w białaczce szpikowej to aż 4 nowe leki.

Wielu polskich pacjentów nadal czeka, aby państwo zapewniło im leczenie zgodne z aktualną wiedzą medyczną. Najpilniejsze potrzeby obejmują m.in. immunoterapię i immunochemioterapię dla chorych na raka płuc, który jest najbardziej śmiertelnym nowotworem w naszym kraju.

Potrzebujemy więcej leków i to szybko

Czekamy średnio 2 lata, nim nowe terapie staną się w naszym kraju refundowane, podczas gdy w krajach zachodniej Europy to około 6 miesięcy. A przecież niemal w każdej polskiej rodzinie jest osoba chora na raka. Wszystkim nam powinno zależeć, by nasi bliscy byli leczeni jak najlepiej - Agata Polińska, wiceprezes Fundacji Alivia. Apelujemy do nowego Ministra Zdrowia o szybsze wprowadzanie na listy refundacyjne substancji wymienionych w standardach międzynarodowych, w szczególności uznanych za przełomowe. Obecnie proces refundacji w Polsce jest jednym z najdłuższych w Europie. Tymczasem rocznie około 30 tysięcy Polaków umiera przedwcześnie, między innymi dlatego, że nie mają dostępu do leczenia zgodnego ze współczesną wiedzą medyczną.