Movember - czyli co powinieneś wiedzieć o raku prostaty

17.11.2021

W poprzednim MOVEMBER-owym artykule przybliżyłem krótko problematykę raka jądra - najczęstszego nowotworu u młodych mężczyzn, w tym chciałbym się zająć drugim męskim nowotworem - rakiem prostaty (gruczołu krokowego, stercza).

Rak prostaty najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn, oraz drugim, po raku płuca, pod względem ilości zgonów. Ryzyko zachorowania na raka prostaty wzrasta wraz z wiekiem. Przed 50. rokiem życia rak prostaty występuje bardzo rzadko, 85% zachorowań jest stwierdzanych po 65. roku życia.

Profilaktyka
Skoro jest to tak powszechna choroba, to pewnie większość z nas zada sobie od razu pytanie jak się przed nią chronić? Kluczowe jest zwracanie uwagi na niepokojące objawy i w przypadku ich wystąpienia niezwłoczne wykonanie zalecanej diagnostyki w porozumieniu z lekarzem specjalistą.

W diagnostyce raka prostaty wykorzystuje się badanie poziomu markera PSA we krwi, stosuje się je do oceny ryzyka występowania raka prostaty. Należy jednak zauważyć, że podwyższony poziom PSA nie musi oznaczać raka, a u około 30% pacjentów ze stwierdzonym rakiem prostaty nie występuje podwyższony poziom PSA. Z powodu szeregu kontrowersji nie uważa się obecnie za zasadne stosowania markera PSA w badaniach przesiewowych. Marker ten wykorzystujemy natomiast podczas samego leczenia raka prostaty w monitorowaniu skuteczności leczenia i wczesnym wykrywaniu ewentualnych nawrotów.

Kolejnym problemem jest to, że w przeciwieństwie do jąder czy piersi prostaty sami sobie nie możemy zbadać z uwagi na jej anatomiczne położenie. Co więc możemy zrobić?

Zaleca się aby każdy mężczyzna po 50 roku życia zgłosił się do lekarza w celu badania palpacyjnego prostaty per rectum, a w przypadku gdy nowotwór ten wystąpił w rodzinie - już od 45 roku życia. Dodatkowo musimy być czujni i reagować na wszelkie niepokojące objawy, w przypadku raka stercza są to: zaburzenia w oddawaniu moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, zaburzenia erekcji, oddawanie moczu w nocy częściej niż 1 raz.

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem urologiem. Wystąpienie objawów nie oznacza od razu nowotworu, może wynikać też z łagodnego przerostu stercza bardzo powszechnego u mężczyzn po 50 roku życia, natomiast objawy takie nie mogą zostać zignorowane i konieczna jest wizyta u lekarza.

Diagnostyka
W przypadku niepokojących objawów lub podejrzanego wyniku badania per rectum lekarz zleci badanie poziomu PSA oraz badanie USG wykonywane przezodbytniczo w celu weryfikacji podejrzeń. Aby uzyskać pełen obraz raka prostaty należy wykonać biopsję tego narządu pod kontrolą USG, polegającą na pobraniu 12 wycinków i ich zbadaniu w laboratorium. Inne badania pomocne w diagnostyce raka stercza lub w określeniu jego stopnia zaawansowania to tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny oraz badanie PET.

Leczenie
Leczenie raka prostaty zależy od wielu czynników - najważniejszym jest zaawansowanie choroby w momencie wykrycia, rodzaj nowotworu w badaniu histologicznym, wiek pacjenta i jego spodziewana długość życia niezależnie od choroby nowotworowej.

W przypadku mało agresywnych nowotworów u starszych mężczyzn można zastosować aktywną obserwację, w której nie podejmuje się leczenia, a jedynie monitoruje przebieg choroby. Pozwala to na uniknięcie ciężkiego zabiegu operacyjnego przy relatywnie niskim ryzyku progresji choroby.

W przypadku bardziej agresywnych lub zaawansowanych form raka stercza stosuje się chirurgiczne usunięcie gruczołu krokowego wraz z guzem. Jest to duża operacja, nie pozbawiona skutków ubocznych, ale jest to również jedyna metoda na całkowite wyleczenie.

W przypadku bardzo zaawansowanej choroby i braku szans na wyleczenie stosuje się jedynie leczenie paliatywne czyli radioterapię i dodatkowo leczenie hormonalne, które może być uzupełnieniem każdej terapii. Leczenie tego nowotworu ustala się indywidualnie ze specjalistą urologiem biorąc pod uwagę wszystkie powyższe czynniki oraz wolę pacjenta.

Podsumowując, rak prostaty jest nowotworem dojrzałych mężczyzn i każdy mężczyzna po 50 powinien udać się do urologa i zbadać prostatę. Choroba ta jest również bardzo powszechna i jej ryzyko występowania rośnie z wiekiem. Przebieg choroby jest natomiast bardzo zróżnicowany i w wielu przypadkach możliwe jest wieloletnie przeżycie i późniejsza śmierć z przyczyn zupełnie innych niż ta choroba nowotworowa, w innych zaś choroba przebiega agresywnie i należy ją leczyć wszelkimi sposobami.

Wszelkie podejrzenia, niepokojące objawy i wątpliwości należy konsultować z lekarzem urologiem. Musimy pamiętać, że dbanie o własne zdrowie to właśnie przejaw odpowiedzialności i męskości i interesowanie się profilaktyką i pozostawaniem w dobrym zdrowiu nie ujmuje żadnemu mężczyźnie - wręcz przeciwnie, to bardzo pozytywna cecha, którą należy w sobie rozwijać.