Problemy żywieniowe w chorobie nowotworowej – skąd czerpać wiedzę?

01.12.20

Jak ważne jest żywienie w chorobie nowotworowej nie trzeba już nikogo przekonywać. Liczne badania dotyczące zarówno przygotowania żywieniowego chorego przed leczeniem jak i żywienia w okresie pooperacyjnym wykazały, że odpowiednie prowadzenie w tym zakresie nie tylko skutkuje ograniczeniem powikłań pooperacyjnych, ale ma również wymierny wpływ na poprawę rokowania, czyli na lepsze wyniki leczenia.

To samo dotyczy przygotowania pacjenta do chemioterapii i radioterapii. Zastosowane leczenie może być przyczyną ograniczenia przyjmowania pokarmów przez pacjenta (brak apetytu, nudności, bóle spowodowane wzmożoną ruchomością jelit itp.) i może też zwiększać zapotrzebowanie na substancje odżywcze (białko, mikroelementy, witaminy). Rozległe zabiegi operacyjne w obrębie przewodu pokarmowego może być przyczyną zmniejszenia wchłaniania pokarmów (resekcja jelita cienkiego, żołądka, jelita grubego). Radioterapia u chorych z niedoborami białka może powodować częściej poważniejsze uszkodzenia skóry. Natomiast chemioterapia może doprowadzić do uszkodzenia kosmków jelitowych i zaburzeń wchłaniania pokarmów.

Można temu zapobiegać poprzez odpowiednie postępowanie w zakresie wcześniejszej zwiększonej podaży preparatów białkowych, wyrównywania parametrów żywieniowych przed rozpoczęciem leczenia, ocenę poziomu takich parametrów we krwi jak poziom leukocytów, białka całkowitego, albuminy, transferyny, poziomu żelaza.
Niezwykle ważna jest ocena utraty masy ciała, która pozwala przewidzieć występowanie zaburzeń białkowo-kalorycznych w okresie leczenia. Poprawa odżywienia przed leczeniem pozwala często uniknąć poważnych powikłań związanych z leczeniem i lepiej przebyć proces leczenia (chemioterapia) i okres po leczeniu (np. po zabiegu operacyjnym).
Osobnym zagadnieniem jest leczenie żywieniowe w zaawansowanej chorobie nowotworowej. Możliwe jest zastosowanie żywienia doustnego, dojelitowego lub dożylnie, jeśli nie jest możliwa podaż drogą dojelitową. Suplementacja dożylna preparatów żywieniowych wymaga wiedzy z zakresu fizjologii, prawidłowego funkcjonowania organizmu w oparciu o poziom stężenia substancji białkowych, tłuszczy i glukozy, ale także mikroelementów i witamin. Żywienie chorego pozwala uzyskać poprawę stanu ogólnego, ale nieumiejętne postępowanie może spowodować odwrotny skutek.

Pacjent w dobrym stanie odżywienia, lub taki, u którego uzyskano poprawę poprzez zastosowanie preparatów żywieniowych lepiej reaguje na leki przeciwbólowe, nie ma odleżyn i ma większe szanse na uzyskanie lepszych wyników leczenia.

W ostatnim czasie, w latach 2019 i 2020 pojawiły się na półkach księgarskich znakomite publikacje dotyczące leczenia żywieniowego, w tym leczenia żywieniowego chorych onkologicznych. W załączeniu przedstawiamy je wraz z krótkim opisem treści. Są one napisane przez lekarzy specjalizujących się w problemach leczenia żywieniowego, z wieloletnim doświadczeniem klinicznym, będącymi niekwestionowanymi autorytetami w tym temacie. Dzięki ich pracy możemy zapoznać się, jak można postępować najlepiej, żeby uzyskać najlepsze wyniki leczenia.

Prezentacja podręczników w serwisie onkonet.pl jest następnym, konsekwentnym zwracaniem uwagi naszych czytelników na zagadnienia związane z żywieniem chorych z chorobą nowotworową. W naszym serwisie znajdziecie Państwo ponad 30 artykułów związanych z tym tematem.

Leczenie żywieniowe w onkologii

W gabinecie lekarza specjalisty to cykl publikacji przygotowanych przez specjalistów dla specjalistów, omawiający wybrane, najbardziej istotne zagadnienia, nowe trendy i innowacyjne terapie w danej dziedzinie medycyny.

W tym i kolejnych tomach wybitni polscy specjaliści dzielą się wiedzą i doświadczeniem z praktyki klinicznej, przedstawiają najnowsze dokonania oraz aktualne rekomendacje i standardy w swoich dziedzinach, a także opisy najciekawszych przypadków wraz z omówieniem zasad postępowania diagnostycznego i terapeutycznego. Artykuły inspirują do poszerzania i aktualizowania wiedzy, dogłębnie analizują i wyczerpują poruszany temat.

Pozycja opisuje czym jest leczenie żywieniowe. Jakie są wskazania do wdrożenia leczenia żywieniowego. Omawia zagadnienia żywienia doustnego, dojelitowego i pozajelitowego, a także najczęstsze powikłania wraz z metodami zapobiegania.

Żywienie w chorobach nowotworowych

Podręcznik kompleksowo omawia problematykę żywienia w aspekcie choroby nowotworowej. Obok podstaw fizjologii odżywiania, opisany został wpływ żywienia na powstawanie i rozwój nowotworów, zasady leczenia żywieniowego u chorych na nowotwory, zapotrzebowanie na poszczególne substancje odżywcze, interakcje żywienia i chemioterapii, problem niedożywienia, a także zaburzenia odżywiania w różnych typach nowotworów.

Porusza również zasady profilaktyki w onkologii, żywieniowe czynniki protekcyjne zachorowania na nowotwory, interakcje żywności z lekami i suplementami oraz przedstawia zalecenia dietetyczne dla chorych w trakcie i po leczeniu onkologicznym.

To niezbędne kompendium wiedzy w codziennej praktyce lekarskiej dla onkologów, chirurgów, jak również dla dietetyków pracujących z pacjentami zmagającymi się z choroba nowotworową. Patronat merytoryczny : Polskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego.

Terapia żywieniowa u chorych operowanych z powodu nowotworów złośliwych

W licznych badaniach naukowych udowodniono, że niedożywienie stanowi niezależny czynnik ryzyka zwiększonej chorobowości, dłuższego pobytu w szpitalu, częstszych ponownych hospitalizacji i wydłużonego czasu rekonwalescencji. Wykazano również, że niedożywienie wiąże się z niższą jakością życia, większymi kosztami hospitalizacji i zwiększoną umieralnością. Dlatego postępowanie polegające na ocenie stanu odżywienia pacjenta chorego na nowotwór przy przyjęciu na oddział chirurgiczny oraz wczesne wdrożenie leczenia żywieniowego jest w pełni uzasadnione.

Redaktorzy, dr Michał Jankowski i prof. Stanisław Kłęk, wraz z panelem zaproszonych ekspertów, w piętnastym tomie serii Biblioteki Chirurga Onkologa podejmują temat leczenia żywieniowego pacjentów onkologicznych. Jest to na polskim rynku wydawniczym unikatowa pozycja, z którą powinni się zapoznać lekarze onkolodzy każdej specjalności.

Żywienie kliniczne. Praktyczne zagadnienia

To obowiązkowa pozycja, poruszająca aktualne problemy żywienia klinicznego dla studentów kierunków medycznych, lekarzy praktyków, jak i pacjentów i ich rodzin w warunkach domowych.

Autorzy monografii w szerokim zakresie ukazują zagadnienia kluczowe w prawidłowym i właściwym planowaniu leczenia żywieniowego u różnych grup i typów pacjentów, takie jak: rola składników odżywczych, bezpieczeństwo żywności i żywienia, zalecenia żywieniowe, zasady żywienia w wielu chorobach, m.in. dyslipidemii, chorobach nerek, cukrzycy, niewydolności serca, alergii i nietoleracjach pokarmowych, wybranych chorobach przewodu pokarmowego oraz w chorobach nowotworowych oraz problemy żywienia dojelitowego i pozajelitowego, także w warunkach domowych.

Opracowanie:
Redakcja Onkonet.pl